\chapter{نگارش صحیح} %\thispagestyle{empty} \section{مقدمه} فصل مقدمه یک پایان‌نامه/رساله، با بیان نیاز موضوع، تعریف مسئله و اهمیت آن در یک یا چند بند (پاراگراف) آغاز می‌شود\footnote{شروع مقدمه نباید چنان طولانی باشد كه هدف اصلی را تحت‌ تاثیر قرار دهد.} و با مرور پیشینه موضوع (سابقه کارهای انجام‌شده پیشین که ارتباط مستقیمی با مسئله مورد بررسی دارند) ادامه می‌یابد. سپس در یک یا دو بند توضیح داده می‌شود كه در این پایان‌نامه/رساله، چه دیدگاه یا راهكار جدیدی نسبت به مسئله (موضوع) مورد بررسی وجود دارد. به‌عبارت دیگر نوآوری‌ها به‌صورت کاملاً شفاف و صریح بیان می‌شود. در ادامه ممکن است به نتایج بدست‌آمده نیز به‌طور مختصر و کلی اشاره ‌شود. در آخرین بند از مقدمه به محتوای فصل‌های بعدی پایان‌نامه/رساله به‌اختصار اشاره می‌شود. نگارش صحیح یک پایان‌نامه/رساله در فهم آسان آن بسیار موثر است. در این فصل مهمترین قواعد نگارشی که باید مورد توجه جدی نگارنده قرار گیرد، به اختصار بیان می‌شود. این قواعد را می‌توان در محورهای اصلی زیر دسته‌بندی کرد: \begin{enumerate*}[label=\textbf{\alph*)}] \item فارسی نویسی \item رعایت املای صحیح \item رعایت قواعد نشانه‌گذاری \end{enumerate*} \section{فارسی نویسی} در حد امکان سعی کنید به جای کلمات غیر‌فارسی از معادل فارسی آن‌ها استفاده کنید، به‌ویژه در مواردی که معادل فارسی مصطلح و رایج است‌.‌ به‌طور مثال استفاده از کلمه «لذا» به‌جای «برای همین» یا «به‌همین دلیل» توجیهی ندارد‌. همچنین کلمه «پردازش» زیباتر از «پروسس» و معادل فارسی «ریز‌پردازنده» مناسب‌تر از «میکروپروسسور» است‌.‌ در این‌گونه موارد چنانچه احتمال عدم آشنایی خواننده با معادل فارسی وجود دارد، یا اصطلاح غیر‌فارسی معمول‌تر است، در اولین ظهور کلمه فارسی، اصل غیر‌فارسی آن به‌صورت پاورقی آورده شود‌.‌ اگر به‌ناچار باید کلمات انگلیسی در لابه‌لای جملات گنجانده شوند، از هر طرف یک فاصله بین آن‌ها و کلمات فارسی پیش و پس از آن‌ها در‌نظر گرفته شود‌.‌ چنانچه در پایان‌نامه/رساله از مختصر‌نویسی استفاده شود، لازم است در اولین استفاده، تفصیل آن در پاورقی آورده شود‌.‌ \section{رعایت املای صحیح } رعایت املای صحیح فارسی به مطالعه و درک راحت‌تر کمک می‌کند. همچنین در نوشته‌های فارسی باید در حد امکان از همزه « ء، أ، ؤ، ة، إ، ئ» استفاده نشود‌.‌ به‌عنوان مثال «اجزاء هواپیما» و «آئین نگارش» ناصحیح، اما «اجزای هواپیما» و «آیین نگارش» صحیح هستند.‌ \section{رعایت قواعد نشانه‌گذاری} منظور از نشانه‌گذاری به‌کار‌بردن علامت‌ها و نشانه‌هایی است که خواندن و فهم درست یک جمله را ممکن و آسان می‌کند. در ادامه نشانه‌های معمول و متداول در زبان فارسی و موارد کاربرد آن‌ها به اختصار معرفی می‌شوند. \subsection{ویرگول} ویرگول نشانه ضرورت یک مکث کوتاه است و در موارد زیر به‌کار می‌رود: \begin{itemize} \item در میان دو کلمه که احتمال داده شود خواننده آن‌ها را با کسره اضافه بخواند، یا نبودن ویرگول موجب بروز اشتباه در خواندن جمله شود. \item در موردی که کلمه یا عبارتی به‌‌‌‌عنوان توضیح، در ضمن یک جمله آورده شود. مثلاً برای کنترل وضعیت فضاپیماها، به‌دلیل آن‌که در خارج از جو هستند، نمی‌توان از بالک‌های آیرودینامیکی استفاده کرد. \item جدا‌کردن بخش‌های مختلف یک نشانی یا یک مرجع \item موارد دیگر از این قبیل \end{itemize} پیش از ویرگول نباید فاصله گذاشته شود و پس از آن یک فاصله لازم است و بیشتر از آن صحیح نیست. \subsection{نقطه} نقطه نشانه پایان یک جمله است. پیش از نقطه نباید فاصله گذاشته شود و پس از آن یک فاصله لازم است و بیشتر از آن صحیح نیست. \subsection{دونقطه} موارد کاربرد دونقطه عبارتند از: \begin{itemize} \item پیش از نقل قول مستقیم \item پیش از بیان تفصیل مطلبی که به اجمال به آن اشاره شده‌است. \item پس از واژه‌ای که معنی آن در برابرش آورده و نوشته می‌شود. \item پس از کلمات تفسیر‌کننده از قبیل «یعنی» و ... \end{itemize} پیش از دونقطه نباید فاصله گذاشته شود و پس از آن یک فاصله لازم است و بیشتر از آن صحیح نیست. \subsection{گیومه} موارد کاربرد گیومه عبارتند از: \begin{itemize} \item وقتی که عین گفته یا نوشته کسی را در ضمن نوشته و مطلب خود می‌آوریم. \item در آغاز و پایان کلمات و اصطلاحات علمی و یا هر کلمه و عبارتی که باید به‌صورت ممتاز از قسمت‌های دیگر نشان داده شود. \item در ذکر عنوان مقاله‌ها، رساله‌ها، اشعار، روزنامه‌ها و ... \end{itemize} \subsection{نشانه پرسشی} پیش از «؟» نباید فاصله گذاشته شود و پس از آن یک فاصله لازم است و بیشتر از آن صحیح نیست. \subsection{خط تیره} موارد کاربرد خط تیره عبارتند از: \begin{itemize} \item جدا‌کردن عبارت‌های توضیحی، بدل، عطف بیان و ... \item به‌جای حرف اضافه «تا» و «به» بین تاریخ‌ها، اعداد و کلمات \end{itemize} \subsection{پرانتز} موارد کاربرد پرانتز عبارتند از: \begin{itemize} \item به‌معنی «یا» و «یعنی» و وقتی که یک کلمه یا عبارت را برای توضیح بیشتر کلام بیاورند. \item وقتی که نویسنده بخواهد آگاهی‌های بیشتر (اطلاعات تکمیلی) به خواننده عرضه کند. \item برای ذکر مرجع در پایان مثال‌ها و شواهد. \end{itemize} نکته: بین کلمه یا عبارت داخل پرانتز و پرانتز باز و بسته نباید فاصله وجود داشته باشد. \section{جدا یا سرهم نوشتن برخی کلمات} تقریباً تمامی کلمات مرکب در زبان فارسی باید از هم جدا نوشته شوند؛ به استثنای صفات فاعلی مانند «عملگر»، «باغبان» و یا «دانشمند» و کلماتی نظیر «اینکه»، \ldots. در ادامه به نمونه‌هایی از مواردی که باید اجزای یک کلمه جدا، اما بدون فاصله نوشته شوند، اشاره می‌شود‌: \begin{enumerate} \item در افعال مضارع و ماضی استمراری که با «می» شروع می‌شوند، لازم است که در عین جدا نوشتن، «می» از بخش بعدی فعل جدا نیافتد‌.‌ برای این منظور باید از «فاصله متصل» استفاده و «می» در اول فعل با \lr{SS}% \footnote{\lr{Shift+Ctrl+@}؛ البته اگر از سیستم عامل لینوکس/مک و یا صفحه کلید استاندارد پارسی در ویندوز استفاده می‌کنید می‌توانید از \lr{Shift+Space} استفاده نمایید.} از آن جدا شود.‌ به‌طور مثال «می‌شود» به‌جای «می شود». \item «ها»ی جمع باید از کلمه جمع بسته‌شده جدا نوشته شود. این امر در مورد کلمات غیر‌فارسی که وارد زبان فارسی شده‌اند و با حرف «ها» جمع بسته می‌شوند، مانند «کانال‌ها» یا «فرمول‌ها» مورد تاکید است. \item حروف اضافه مانند «به» وقتی به‌صورت ترکیب ثابت همراه کلمه پس از خود آورده می‌شوند، بهتر است با \lr{SS} از آن جدا شوند‌.‌ مانند «به‌صورت»، «به‌عنوان» و «به‌‌‌لحاظ»‌.‌ لازم به ذکر است هنگامی که حرف اضافه «به» با کلمه پس از خود معنای قیدی داشته باشد، مثل «بشدت» یا «بسادگی»، بهتر است که به‌صورت چسبیده نوشته شود‌. \item کلمات فارسی نباید با قواعد عربی جمع بسته شوند؛ پس «پیشنهادها» صحیح و «پیشنهادات» اشتباه است‌.‌ \item اسم‌ها و صفت‌های دو‌قسمتی مثل «خط‌چین» و «نوشته‌شده» با \lr{SS} از هم جدا می‌شود‌.‌ \item شناسه‌ها با \lr{SS} از کلمه اصلی جدا می‌شود‌.‌ مثل «شده‌اند»‌ و «شده‌است». \item ‌ «است» هنگامی که نقش شناسه را داشته باشد توسط \lr{SS} از قسمت اصلی جدا می‌شود‌.‌ مانند «گفته‌است»‌. \item بند پیشین نباید باعث افراط در استفاده از فاصله متصل شود. مثلاً عبارت «نوشته~می‌شود‌» صحیح و عبارت «نوشته‌می‌شود» ناصحیح است. \item فعل‌های دو‌کلمه‌ای که معنای اجزای آن‌ها کاملاً با معنای کل متفاوت است، بهتر است که با \lr{SS} از هم جدا ‌شوند‌.‌ \item کلمات مرکب مثل کلمه «دوکلمه‌ای» در عبارت «فعل‌های دوکلمه‌ای» و \linebreak «یادداشت‌برداری». \item مصدرهای دو قسمتی با \lr{SS} از هم جدا می‌شوند‌.‌ مثل «ذوب‌کردن» و «واردکردن»‌. \item صفات تفضیلی مثل « آسان‌تر». \end{enumerate}